انواع پروتز صورت

یکی از روش های مرسوم در جراحی زیبایی صورت، استفاده از پروتزهای مختلف برای برجسته کردن بخشی از صورت است.  انواع مختلفی از پروتز برای قسمت های مختلف صورت طراحی شده و در بازار موجود است. در اغلب موارد از این پروتزها برای برجسته و بزرگ کردن بخشی از صورت استفاده میشود.  ولی در موارد خاصی میتوان برای بازسازی یا قرینه سازی از پروتز صورت استفاده کرد.

در شکل زیر نواحی مختلفی از صورت که میتوان برای برجسته کردن آنها از پروتز استفاده کرد نشان داده شده است.

خصوصیات پروتز خوب

سازگاری جنس پروتز با بدن یکی از مهمترین معیارهای یک پروتز است و این سازگاری باید به گونه ای باشد که در بدن واکنش ناخواسته ایجاد نکند. از  سوی  دیگر قوام پروتز باید به گونه ای باشد که به بافتی که قرار است برجسته شود بسیار نزدیک باشد. مثلا در پروتز لب، پروتز باید بسیار نرم باشد در حالی که پروتزی که بر روی استخوان باشد باید قوام سفت تری داشته باشد.

شکل و سایز مناسب پروتز از ویژگی هایی است که در زمان مشاوره قبل از عمل جراحی مشخص می شود.

قسمت‌های مناسب صورت برای پروتز

یکی از بهترین شرایط استفاده از پروتز زمانی است که رشد کم استخوان باعث ایجاد نقصی در صورت شود مانند حالتی که استخوان چانه یا گونه به خوبی رشد نکرده و کوچک باشند.

بیشترین جایی از صورت که برای برجسته کردن آن از پروتز استفاده می شود، چانه است. بسیاری از افراد به دلیل داشتن چانه کوچک، با برجسته کردن آن تغییر بسیار زیادی را در زیبایی صورت خود ایجاد می نمایند. برجسته کردن گونه با پروتز  بعد از چانه ، شایعترین مورد استفاده از پروتز صورت را به خود اختصاص می دهد.

برجسته کردن این دو ناحیه با پروتز، برای بسیاری از افراد شناخته شده اند ولی فراموش نکنیم که برجسته کردن نواحی دیگری از صورت مانند زاویه فک نیز در افرادی که مناسب این کارند، تاثیر بسیار زیادی بر روی زیبایی صورت خواهد داشت. در این مورد انجام مشاوره قبل از عمل بسیار راه کمک کننده است.

در اغلب موارد پروتز صورت بر روی استخوان قرار می گیرد. در چنین مواردی میتوان بوسیله پیچ های مخصوص، پروتز را به استخوان  وصل کرد تا خطر عارضه جا به جایی آن به حداقل برسد.

گاهی در بافتهای نرم مانند لب نیز پروتز استفاده میشود. در این موارد به دلیل قابل لمس بودن پروتز و تأثیری که بر روی حرکت لبها میگذارد، برخی از بیماران از نتایج آن چندان خرسند نیستند. در مقابل عده ای از افراد به دلیل این که لب حجم زیادی پیدا می کند از نتیجه راضی می باشند.

بیشتر بخوانید: جراحی پروتز گونه

عوارض پروتز صورت

غیر قرینگی بعد از نصب پروتز یکی از شایعترین عوارض بعد از جراحی می تواند باشد. در اغلب موارد این غیر قرینگی بسیار اندک بوده و نیاز به اصلاح ندارد. از عوامل مهم ایجاد غیر قرینگی صورت می توان به عدم ثابت کردن پروتز حین جراحی و یا وارد شدن ضربه بعد از جراحی نام برد.
از عوارض دیگر پروتز صورت می توان به احساس بیحسی در نواحی اطراف پروتز اشاره کرد . خوشبختانه این بیحسی در اغلب موارد مختصر بوده و تقریبا در تمامی موارد با گذشت زمان بهبودی نسبی ایجاد می شود.

به دلیل اینکه پروتز برای بدن یک جسم خارجی محسوب میشود و بدن نمیتواند از آن مانند اعضای دیگر خود در برابر میکروبها محافظت کند.  لذا به صورت تئوری تمام پروتزهای که در بدن قرار میگیرند احتمال عفونت را دارند. با این حال برخی از پروتزها به دلیل سازگاری بیشتر با بدن و متخلخل بودن آنها (پروتز مدپور)  تا حدودی با بدن یکی شده به نحوی که اجازه رشد بافت ها در آنها وجود دارد. در کل احتمال عفونت پروتز صورت کمتر از ۱% است.

آیا پروتز برای جوانسازی صورت نیز کاربرد دارد؟

درروند افزایش سن یکی از تغییراتی که در صورت برخی افراد ایجاد میشود کاهش حجم صورت به دلیل آتروفی چربی و عضلات صورت است. در این افراد از پروتز برای حجم دادن به صورت و برجسته کردن بخش هایی از آن استفاده میشود.  به دلیل اینکه از روش های دیگری مانند تزریق چربی، نتایج بهتری بدست می آید، اغلب بیماران کمتر از پروتز برای جوانسازی صورت مانند زاویه دار کردن فک یا جراحی کاشت پروتز چانه  استفاده میکنند.

آیا بهتر نیست به جای پروتز در قسمت های مختلف صورت از بافت های خود بدن برای برجسته کردن استفاده کرد؟

مسلما یکی از راه های برجسته کردن صورت ، (مثلا برجسته کردن گونه) استفاده از بافت های طبیعی خود بدن است. برای چنین کاری می توان استخوان، غضروف و یا بافت های نرم بخشی از بدن را برداشت و از آن برای برجسته کردن قسمت دیگری از بدن استفاده کرد، یکی از مزیت های بزرگ این کار این است که در این روش احتمال عفونت محل جراحی کمتر از حالتی است که از پروتز صورت استفاده می شود. برای استفاده از این روش، باید ابتدا استخوان یا غضروف از یک محل دیگر برداشته شود و این باعث می شود که زمان جراحی افزایش یابد و از سوی دیگر دوره بهبودی بعد از جراحی طولانی تر شود.

خوشبختانه با استفاده از پروتز، زمان جراحی تا حد زیادی کاهش می یابد و با توجه به اینکه پروتزهای امروزی سازگاری بیشتری با بدن دارند و احتمال عفونت آنها بسیار کم است، لذا استفاده از پروتز صورت به عنوان روش استاندارد برجسته سازی اسکلت صورت در کل دنیا پذیرفته شده است.

بیشتر بخوانید: جراحی پروتز فک

سازگاری پروتز با بدن

واکنش پروتزهای مختلف در بدن با یکدیگر متفاوت است، در پروتز سیلیکونی که به وفور از آنها استفاده می شود، واکنش بدن به صورت ایجاد یک غشاء در اطراف آن می باشد و با تشکیل این غشا، تا حدودی پروتز در جای خود ثابت می شود و حرکت نمی کند.

در پروتز مدپور این سازگاری بیشتر بوده به گونه ای که بافت های بدن تا حدودی در حفره های کوچک پروتز رشد می کنند و با این کار احتمال عفونت به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد. این پروتز گاهی کاملا مثل یک استخوان طبیعی بدن عمل کرده و شکل بسیار خوبی به محل قرارگیری می دهد.

پروتز سیلیکونی

پروتز سیلیکونی یکی از قدیمیترین انواع پروتز صورت می باشد که سازگاری آنها با بدن به اثبات رسیده است ( بیش از ۱۰۰ سال از شروع استفاده از آنها می گذرد).  از مزیت های عمده نصب پروتز سیلیکونی، ارزان بودن، نرم بودن و قابلیت خارج کردن بسیار آسان آن توسط جراح پلاستیک است.

از مواردی که می توان به عنوان اشکالات استفاده از پروتز سیلیکونی نام برد این است که وقتی بر روی استخوان گذاشته می شوند، با گذشت زمان باعث جذب استخوان زیر خود می شود. در اغلب موارد این کار تاثیر چندانی در نتیجه نهایی عمل ندارد. از سوی دیگر غشایی که به وسیله بدن پیرامون پروتز سیلیکونی درست می شود، چندان مقاوم نبوده و نمیتواند از جابجایی پروتز جلوگیری کند، لذا در چنین مواردی بسیاری از جراحان ترجیح می دهند از روش مطمئن تری برای ثابت نگه داشتن پروتز صورت استفاده کنند.

پروتز مدپور

پروتز مدپور یا Porous polyethylene بر خلاف سیلیکون قوام سفت تری دارد. همین مشخصات باعث می شود زمانی که بر روی استخوان قرار می گیرد، رفتاری مشابه داشته باشد. پروتز مدپور باعث جذب استخوان زیر خود نمی شود و متخلخل بودن آن به سازگاری بیشتر آن در بدن کمک می کند به گونه ای که رشد بافت های بدن به داخل این حفره ها باعث محکم چسبیدن پروتز به نواحی اطراف می شود و احتمال جابه جایی پروتز کاهش می یابد. از سوی دیگر همین عامل باعث می شود خارج کردن پروتز با دشواری هایی برای جراح همراه باشد که به همین دلیل نصب و استفاده از این پروتز تنها توسط بهترین جراحان پلاستیک صورت قابل انجام است.

پروتز گورتکس

پروتز گورتکس یا polytetrafluoroethylene نیز مانند پروتز مدپور متخلخل است و باعث رشد بافت به درون خود می شود. پروتز گورتکس تاحدودی نرمتر از پروتز مدپور می باشد. در اغلب اوقات برای ثابت کردن آن به بافت های اطراف از پیچ یا بخیه زدن استفاده می شود.

نحوه نصب پروتز

اغلب پروتزهای صورت را می توان از داخل دهان نصب نمود، با وجودی که برخی از جراحان اعتقاد دارند که در این روش احتمال عفونت بعد از عمل بیشتر می شود ولی یافته های آماری نشان میدهند که نصب پروتز یا کاشت پروتز از راه دهان، چندان تاثیری برافزایش خطر عفونت بعد از جراحی ندارد. بزرگترین  مزیت نصب پروتز از راه دهان این است که هیچگونه اثری از محل برش جراحی دیده نمی شود.

روش دیگر نصب پروتز یا کاشت پروتز، از راه پوست یا روش خارج دهانی است، در این روش جراح از طریق برشی که بر روی پوست داده می شود، به محل نصب پروتز می رسد. خوشبختانه این برش ها در جاهایی داده می شود که به صورت عادی در معرض دید نیست ( مثلا زیر چانه) و یا در محلی است که پس از ترمیم هیچگونه ردی باقی نمی ماند (مثلا برش در لبه پلک). از مزیتهای مهم روش خارج دهانی میتوان به انجام همزمان دیگر تغییرات زیبایی اشاره کرد. به عنوان مثال بیماری که به دلیل تجمع چربی در زیر چانه، دارای غبغب می باشد، با برش زیر چانه علاوه براینکه پروتز را نصب می کنیم می توانیم غبغب را نیز اصلاح کنیم.

در هر حال انتخاب روش داخل دهانی یا خارج دهانی به نظر بیمار و تصمیم جراح بستگی دارد که در اغلب موارد در مشاوره زیبایی قبل از عمل این نکته مورد بررسی قرار می گیرد.

اگر پروتز با پیچ ثابت شود بهتر است یا ثابت نشود؟

ثابت کردن پروتز بوسیله پیچ های مخصوص مزیت های مختلفی دارد. از یک طرف احتمال جابه جایی پروتز کاهش می یابد و از طرف دیگر با محکم شدن پروتز به بافت استخوانی، فاصله بین این دو از بین می رود. در مواردی که فاصله بین پروتز و اسکلت صورت وجود داشته باشد، این فاصله می تواند به برجسته شدن بیش از حد انتظار منطقه مورد نظر منتهی شود. برای درک بهتر مورد اخیر این مثال کمک کننده است. فرض کنید که لازم است چانه شما ۶ میلیمتر برجسته شود. اگر فاصله بین پروتز و استخوان زیر آن ۲ میلیمتر باشد، مقدار برجستگی چانه برابر با ۸ میلیمتر خواهد بود و این ممکن است به نارضایتی شما از نتیجه جراحی بینجامد.

یکی از مشکلات ثابت کردن پروتز با پیچ این است که در مواردی که نتیجه عمل مورد پسند شما نباشد، خارج کردن پروتز پیچ شده زمان بیشتری را خواهد برد. در کل بهتر است بر اساس نظر پزشک جراح و گاهی بر اساس توافق با بیمار، نحوه ثابت کردن پروتز انتخاب شود.

مقدار برجستگی پروتز چانه

همانطور که در تصویر زیر دیده می شود، اگر خطی را از نوک بینی به چانه بکشیم، این خط از لب بالا ۴ میلیمتر و از لب پایین حدود ۲ میلیمتر فاصله دارد، در مواردی که چانه عقب باشد، با رسم خطی که از لبها فاصله فوق را داشته باشد می توانیم به ناحیه ای که چانه تا آن قسمت می تواند برجسته شود برسیم.  امروزه با استفاده از نرم افزارهای موجود می توان قرار گرفتن برخی پروتزها را شبیه سازی کرد و با دقت بیشتری سایز پروتز مناسب را تعیین نمود.